Francja

Znakomitymi dziełami rzeźbiarskimi są: „Zaśnięcie Marii" w tympanonie lewego portalu, jak również „Koronacja Marii" umieszczona w tympanonie prawego portalu (obydwa ok. 1230).

Strasburg - filar Aniołów w katedrze
Portal południowy prowadzi do południowego skrzydła nawy poprzecznej, pośrodku którego stoi filar Sądu Ostatecznego [d], zwany też filarem Aniołów (Pilier des Anges). Jest to filar stanowiący wiązkę żebrowań, składający się z ośmioboczne-go rdzenia oraz czterech cienkich i czterech grubych żeber. Cienkie żebra cofają się, ustępując miejsca rzeźbom rozmieszczonym na trzech kondygnacjach, a odnoszących się do Sądu Ostatecznego: cztery dolne figury wyobrażają czterech ewangelistów, wskazujących na nadejście Chrystusa w dniu Sądu; cztery środkowe - aniołów dmących w puzony na dzień Sądu; na najwyższej kondygnacji - Chrystus jako Sędzia Świata oraz trzej aniołowie. Rzeźby należą do arcydzieł XIII w. i uchodzą za dzieło artysty, działającego uprzednio w Chartres.

Naprzeciw filara Aniołów w południowo-zachodnim narożu nawy poprzecznej znajduje się zegar astronomiczny [ej. Pierwszy zegar został zbudowany w latach 1352-1354 i służył do początku XVI w. Drugi zegar powstał w latach 1572-1574. Jego mechanizm ostatecznie odmówił posłuszeństwa w końcu XVIII w. W jego obudowie umieszczono działający do dziś mechanizm. Poprzedni znajduje się w Muzeum Sztuki Zdobniczej w Palais de Rohan. Obecny zegar jest dziełem Alzatczyka Jeane-Baptiste Schwilgue, (1776-1865), który skonstruował go w latach 1838 -1842. Przy jego budowie zastosował najnowsze osiągnięcia ówczesnej techniki i wiele własnych wynalazków. Zegar pokazuje m.in. wiele czasów astronomicznych i uruchamia liczne figury. O godzinie 12 miejscowego czasu astronomicznego, tzn. o 1230 czasu oficjalnego figurki apostołów przesuwają się przed Chrystusem, a przy przejściu czwartego, ósmego i dwunastego apostoła kogut na szczycie zegara przeraźliwie pieje łopocąc skrzydłami. W obudowie tego zegara umieszczono portret Mikołaja Kopernika.