Francja

Pierwotny cykl rzeźb (1200-1230) został w czasie rewolucji francuskiej poważnie uszkodzony, ocalone fragmenty przechowywane są w Muzeum Cluny. W dzisiejszej postaci zostały zrekonstruowane przez Viollet-le-Duca podczas odnawiania katedry od r. 1843. Niestety, przy rekonstrukcji nie odtworzono różnobarwnej polichromii rzeźb i złotego tła.

Po lewej stronie, na skraju znajduje się portal Matki Boskiej poświęcony patronce katedry, „Naszej drogiej Pani". Wśród figur otaczających figurę Marii, przy filarze drzwiowym są dwaj święci związani z Paryżem: St-Denis (św. Dionizy) między dwoma aniołami, oraz patronka Paryża Ste-Genevieve (św. Genowefa). W nadprożu drzwiowym i w półkolistym polu tympanonu wyobrażono zgon, wniebowzięcie i koronację Marii. W łukach (archiwoltach) rozmieszczono rzeźby aniołów i postaci ze Starego Testamentu. Styl figur jest sztywny i uroczysty.
Portal Sądu Ostatecznego pokazuje pośrodku Chrystusa jako Sędziego Świata z dwoma aniołami i klęczącymi postaciami Marii oraz św. Jana, orędowników nieszczęśliwych dusz. Godna uwagi jest łagodna, a zarazem władcza postać Chrystusa (zachowany oryginał).

Nadproże drzwiowe pokazuje w dwóch rzędach Sąd Ostateczny (zrekonstruowany). W archiwoltach krążą aniołowie, prorocy i patriarchowie. Rzeźby Chrystusa na filarze drzwiowym oraz apostołów zostały zrekonstruowane w XIX w. Na szczególną uwagę zasługują znajdujące się na poziomie wzroku płaskorzeźby (po prawej stronie oryginalne, po lewej przerobione w XVIII w.) z wyobrażeniami cnót i występków, przemawiające wprost do wyobraźni idących na mszę. U góry majestatyczne cnoty jako żeńskie alegorie, poniżej przedstawione są występki w postaci grzesznych scen. Walka cnoty z występkiem była częstym wyobrażeniem średniowiecza.

Po prawej stronie znajduje się portal św. Anny. Nadproże pokazuje w dolnym rzędzie sceny z życia św. Anny, w górnym - z życia Najświętszej Marii Panny. Płaskorzeźba maryjna w polu łukowego tympanonu jest starsza (ok. 1150/1160) i pokazuje obok tronującej Marii trzy męskie postacie, być może przedstawiające założycieli katedry: króla Ludwika VII, biskupa Maurycego de Sully i dziekana katedry. W archiwoltach występują tłumnie aniołowie i inne postacie biblijne.